Trong mỗi công ty, doanh nghiệp hoặc tổ chức, dù lớn hay nhỏ thì nguồn nhân lực cũng đóng vai trò cực kỳ quan trọng và ảnh hưởng to lớn đến hoạt động kinh doanh của họ. Vì thế, để đảm bảo thành công, việc tập trung vào nâng cao hiệu quả lao động của đội ngũ nhân viên là một yếu tố không thể thiếu. Tuy nhiên, trước khi tiến hành việc này, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu một cách cụ thể hơn về khái niệm nguồn nhân lực là gì cũng như nắm rõ các đặc điểm và vai trò mà nguồn nhân lực đóng góp vào tổ chức trong bài viết dưới đây nhé.
Mục lục bài viết
Nhân lực là gì?
Về bản chất, nhân lực là tài nguyên bắt nguồn từ khả năng và thể chất của từng cá nhân, bao gồm trí tuệ lẫn sức mạnh cơ thể. Khi tăng cường tài nguyên này cũng đồng nghĩa với việc con người sẽ được phát triển theo chiều hướng tốt hơn. Và khi tài nguyên này đạt đủ lớn sẽ có thể tham gia vào hoạt động lao động và sản xuất. Điều này tạo nên sự khác biệt quan trọng giữa nhân lực và các nguồn lực khác trong doanh nghiệp, chẳng hạn như vốn, thiết bị máy móc, công nghệ,....
Nguồn nhân lực là gì?
Nếu xét theo khía cạnh tổng quát, nguồn nhân lực đóng vai trò cung cấp sức lao động cho quá trình sản xuất, đồng thời thúc đẩy sự phát triển của xã hội. Hoặc bạn có thể hiểu khái niệm rộng hơn, nhân lực bao gồm toàn bộ dân cư có khả năng phát triển bình thường.
Tuy nhiên, khi xem xét theo khía cạnh hẹp, nguồn nhân lực đề cập đến khả năng lao động của xã hội, gồm những người trong độ tuổi lao động và có thể tham gia vào các hoạt động sản xuất. Đây là yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế - xã hội, bao gồm nhóm người trong độ tuổi lao động, có thể tham gia vào các hoạt động sản xuất cũng như có đủ sức khỏe và trí tuệ để tham gia vào quá trình lao động.
Đặc điểm của nguồn nhân lực trong tổ chức, doanh nghiệp
Sau khi đã hiểu rõ nguồn nhân lực là gì, bước tiếp theo, bạn nên tìm hiểu các đặc điểm quan trọng của nguồn lực con người trong môi trường doanh nghiệp hoặc tổ chức. Cụ thể, chúng ta sẽ xem xét 4 đặc điểm chủ yếu như sau:
1. Sức lao động nằm trong cơ thể con người
Để đạt nhân viên hiệu làm việc hết công suất, doanh nghiệp cần tập trung vào hai yếu tố quan trọng, đó là mức lương hấp dẫn và môi trường làm việc thích hợp.
- Về mức lương: đảm bảo trả lương đều đặn theo khoảng thời gian nhất định để nhân viên có đủ khả năng đáp ứng các chi phí sinh hoạt hàng ngày cũng như thỏa mãn mong muốn cá nhân. Ngoài ra, mức lương này cần được điều chỉnh tăng lên theo giai đoạn để đảm bảo rằng nhân viên có đủ tiền nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao trong cuộc sống.
- Về môi trường làm việc: vai trò của nhà quản lý và lãnh đạo là rất quan trọng. Họ cần nhận thức đúng mức độ ảnh hưởng của không gian làm việc đến tinh thần và hiệu suất lao động của nhân viên. Tạo ra môi trường năng động, sáng tạo sẽ giúp đáp ứng các nhu cầu cần thiết của nhân viên trong quá trình làm việc và tạo sự hài lòng khi làm việc trong môi trường nhóm.
2. Trình độ người lao động có thể thay đổi theo nhiều hướng
Một đặc điểm cơ bản khác của nguồn nhân lực là trình độ lao động có thể biến đổi theo các hướng khác nhau. Trong quá trình làm việc, trình độ có thể tăng lên khi nhân viên tích lũy thêm kinh nghiệm, nhưng ngược lại sẽ giảm xuống nếu không được duy trì và cập nhật kiến thức liên tục. Đồng thời, cũng có trường hợp trình độ của người lao động không thay đổi đáng kể sau một thời gian làm việc dài, điều này phụ thuộc nhiều vào sự nâng cấp kiến thức cá nhân trong lĩnh vực công việc của họ.
3. Nhận thức về nguồn nhân lực của nhà quản trị sẽ thay đổi theo thời gian
Nhận thức của nhà quản trị về nguồn nhân lực có thể thay đổi theo thời gian và dưới đây là một số cách diễn đạt khác nhau:
- Một số nhà quản trị coi nguồn nhân lực là tài chính quý giá. Họ đối xử với nhân viên của mình với sự tôn trọng, luôn khuyến khích nhân viên cống hiến và phát huy tối đa tài năng trong công việc.
- Có những nhà quản trị xem nguồn nhân lực như một tài sản, tương tự như các tài nguyên khác. Họ cho rằng công ty có thể tồn tại bằng cách sử dụng nguồn nhân lực hiệu quả, nhưng khó có thể nâng cao hiệu suất kinh doanh.
- Ngoài ra, có những nhà quản trị coi thường nguồn nhân lực và chỉ coi lao động là một phần trong quy trình sản xuất cũng như họ không đánh giá cao đóng góp của nhân viên và tập trung chủ yếu vào việc trả lương.
Nhưng đôi khi các cách diễn đạt khác nhau có thể không đảm bảo đầy đủ ý nghĩa so với nguyên bản, điều này có thể phụ thuộc vào ngữ cảnh và mục đích của việc biên tập văn bản.
4. Thị trường lao động là thị trường cạnh tranh
Thị trường lao động là nơi giao thoa giữa người lao động và doanh nghiệp, hai bên sẽ cùng thỏa thuận về việc sử dụng sức lao động. Điều này tạo nên sự cạnh tranh không tránh khỏi, bao gồm sử dụng lao động và cả tìm kiếm việc làm.
Trong thời đại toàn cầu hóa, sự cạnh tranh đã mở rộng ra nhiều hơn bởi vì người lao động có khả năng di chuyển đến các quốc gia khác để tìm kiếm công việc và nhà tuyển dụng cũng có quyền thuê người lao động từ nước ngoài.
Vai trò của nguồn nhân lực
Chắc hẳn ai cũng nhận thức rõ ràng về vai trò quan trọng của nguồn nhân lực, không chỉ đối với sự tồn tại của doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của quốc gia. Dưới đây là những vai trò chủ yếu mà nguồn nhân lực đóng góp:
1. Vai trò của nguồn nhân lực đối với doanh nghiệp, tổ chức
Nhà quản trị luôn coi nguồn nhân lực là yếu tố quan trọng nhất của doanh nghiệp, chỉ khi nhân viên được trang bị kiến thức chuyên môn, tổ chức mới có thể cạnh tranh hiệu quả trên thị trường bởi vì những nguồn nhân lực đóng vai trò quan trọng như sau:
- Tạo nên sự phát triển cho tổ chức: Để đạt được sự cạnh tranh, việc hoạch định nguồn nhân lực cho từng bộ phận, lựa chọn người phù hợp, giao việc đúng người và phát triển nhân tài đều là những hoạt động có tính chiến lược, vừa hướng tới kế hoạch ngắn hạn vừa dài hạn. Điều này tạo lợi thế cạnh tranh cho tổ chức, mở ra cơ hội để phát triển, tăng cường năng suất và hiệu quả trong kinh doanh.
- Nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp: Khi xã hội chuyển dần sang mô hình kinh tế tri thức, ban có thể thấy rằng các yếu tố truyền thống như nguồn vốn, máy móc và nguyên vật liệu không còn đảm bảo thành công đối với doanh nghiệp. Thay vào đó, tập trung vào nguồn vốn trí tuệ - một tài sản vô hình có vai trò cực kỳ quan trọng. Đây là lý do tại sao doanh nghiệp lại có xu hướng dựa vào năng lực trí tuệ để xây dựng chiến lược và tăng cường khả năng cạnh tranh.
- Nguồn lực vô tận của tổ chức: Nguồn nhân lực đóng vai trò quan trọng và không giới hạn trong việc thúc đẩy sự sáng tạo và đổi mới trong doanh nghiệp, tổ chức. Để tận dụng tối đa tiềm năng này, các doanh nghiệp cần hiểu sâu hơn về tâm lý của con người và xây dựng chiến lược nhằm duy trì sự ổn định cũng như tối ưu hóa nguồn nhân lực.
2. Nguồn nhân lực tác động tới sự phát triển kinh tế xã hội
Sự phát triển kinh tế - xã hội phụ thuộc vào nhiều yếu tố như nguồn nhân lực, tài chính và giá trị vật chất. Tuy nhiên, nguồn lực con người lại đóng vai trò chủ chốt trong việc thúc đẩy sự phát triển, bởi chỉ có trí tuệ và sức người mới tạo nên động lực cho mọi khía cạnh của sự tiến bộ. Những nguồn lực khác dù quan trọng cũng chỉ có thể phát huy tác dụng một cách hiệu quả thông qua sự hỗ trợ của con người.
Những chỉ tiêu đánh giá chất lượng nguồn nhân lực
Để đánh giá chất lượng nguồn nhân lực, bạn cần xem xét dựa trên một số tiêu chí quan trọng sau đây:
- Tình hình sức khỏe: đánh giá các yếu tố liên quan đến sức khỏe như thể trạng, tuổi thọ trung bình, phân loại sức khỏe, khả năng làm việc,....
- Trình độ văn hóa: có tác động mạnh mẽ đến sự phát triển kinh tế và xã hội. Để nâng cao, doanh nghiệp cần đầu tư vào đào tạo và tạo điều kiện thuận lợi để nhân lực tiếp thu kinh nghiệm.
- Trình độ chuyên môn, kỹ thuật: đánh giá tỷ lệ cán bộ, công nhân viên có trình độ tay nghề, cao đẳng, đại học hay sau đại học so với nguồn nhân lực lao động chung trong cả nước.
- Chỉ số phát triển con người (HDI): đây là một chỉ số đa chiều đánh giá sự phát triển của con người dựa trên tri thức, sức khỏe và thu nhập.
Ngoài ra, còn có một số chỉ tiêu khác mang tính định tính về môi trường làm việc của người lao động như văn hóa doanh nghiệp, truyền thống yêu nước, văn minh dân tộc, phong tục, tập quán,....
Trên đây là nội dung mà Kiến Thức 24h muốn chia sẻ đến bạn đọc về khái niệm nguồn nhân lực là gì cũng như đặc điểm, vai trò của nó tới sự phát triển của doanh nghiệp và xã hội. Có thể thấy, nguồn nhân lực là yếu tố then chốt tác động đến sự phát triển của cả nền kinh tế, tổ chức và quốc gia. Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu thêm về tầm quan trọng của người lao động trong thời đại hiện nay, từ đó tận dụng một cách tối đa để thúc đẩy sự phát triển trong quá trình kinh doanh.
