Lợi nhuận là gì? Cách tối ưu hóa lợi nhuận của doanh nghiệp

Lợi nhuận là một trong những khái niệm cơ bản và quan trọng nhất trong lĩnh vực kinh tế và quản trị kinh doanh. Nó được xem là mục tiêu chính của hầu hết các doanh nghiệp vì nó không chỉ là thước đo để đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp mà còn là nguồn lực cần thiết để doanh nghiệp tái đầu tư và phát triển. Hiểu rõ về lợi nhuận là gì, cách tính toán và tối ưu lợi nhuận bằng nhiều chiến lược cụ thể là điều cần thiết đối với các doanh nghiệp. Hãy cùng khám phá những điều này qua bài viết sau đây!
 

 

Lợi nhuận là gì?

Lợi nhuận của doanh nghiệp là chênh lệch giữa doanh thu và chi phí của một doanh nghiệp hoặc tổ chức. Nói cách khác, lợi nhuận là số tiền doanh nghiệp thu được sau khi đã trừ đi tất cả các khoản chi phí liên quan đến hoạt động kinh doanh.

Công thức tính lợi nhuận cơ bản:

Lợi nhuận = Doanh thu - Chi phí

Trong đó: 

- Doanh thu: Tổng số tiền mà doanh nghiệp thu được từ việc bán hàng hóa hoặc cung cấp dịch vụ.

- Chi phí: Tất cả các khoản tiền mà doanh nghiệp phải chi ra để duy trì và vận hành hoạt động kinh doanh như chi phí nguyên vật liệu, lương nhân công, chi phí quản lý, chi phí marketing, v.v.
 

 

Vai trò của lợi nhuận đối với doanh nghiệp

Lợi nhuận đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong hoạt động của một doanh nghiệp. Dưới đây là một số điểm nổi bật về vai trò của lợi nhuận.

- Thước đo hiệu quả kinh doanh: Một doanh nghiệp có lợi nhuận cao chứng tỏ rằng nó đang hoạt động hiệu quả, quản lý tốt chi phí và tối ưu hóa doanh thu. Ngược lại, nếu lợi nhuận thấp hoặc thua lỗ, điều này có thể cho thấy các vấn đề trong quản lý hoặc chiến lược kinh doanh.

- Nguồn vốn tái đầu tư và phát triển: Lợi nhuận của doanh nghiệp tạo ra nguồn vốn chủ sở hữu, giúp doanh nghiệp có thể tái đầu tư để mở rộng quy mô, cải thiện công nghệ, phát triển sản phẩm mới, v.v. Điều này góp phần tăng cường sức cạnh tranh và khả năng tăng trưởng của doanh nghiệp trong dài hạn.

- Động lực thúc đẩy cạnh tranh: Khi một doanh nghiệp có lợi nhuận cao, các đối thủ khác sẽ cố gắng bắt chước hoặc cải thiện sản phẩm và dịch vụ của họ để giành lại thị phần. Điều này tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh, khuyến khích các doanh nghiệp không ngừng cải tiến và đổi mới.
 

 

Các loại lợi nhuận của doanh nghiệp

Lợi nhuận doanh nghiệp có thể được chia thành nhiều loại khác nhau tùy thuộc vào cách tính toán và mục đích sử dụng. Dưới đây là các loại lợi nhuận phổ biến trong kinh doanh và công thức chi tiết để tính từng loại lợi nhuận để bạn có thể nắm bắt các con số trong doanh nghiệp để có cái nhìn tổng quát hơn trong bức tranh tài chính của công ty.

1. Lợi nhuận gộp

Đây là chỉ số cơ bản để đánh giá hiệu quả của hoạt động sản xuất và kinh doanh cốt lõi. Công thức tính của lợi nhuận gộp là phần chênh lệch giữa doanh thu thuần và giá vốn hàng bán. Lợi nhuận gộp cho biết khả năng sinh lời từ hoạt động bán hàng của doanh nghiệp. Nó phản ánh hiệu quả quản lý chi phí sản xuất và cho phép doanh nghiệp đánh giá khả năng cạnh tranh trên thị trường.

Lợi nhuận gộp = Doanh thu thuần - Giá vốn hàng bán

2. Lợi nhuận hoạt động

Lợi nhuận hoạt động là lợi nhuận mà doanh nghiệp kiếm được từ hoạt động kinh doanh chính không bao gồm lợi nhuận từ các hoạt động khác như đầu tư. Dòng tiền này hoạt động cho thấy hiệu quả kinh doanh cốt lõi của doanh nghiệp trước khi tính đến các yếu tố ngoài hoạt động kinh doanh chính (như lãi vay hoặc lợi nhuận đầu tư).

Lợi nhuận hoạt động = Doanh thu thuần - (Giá vốn hàng bán + Chi phí bán hàng + Chi phí quản lý doanh nghiệp)

3. Lợi nhuận trước thuế

Lợi nhuận trước thuế là lợi nhuận mà doanh nghiệp thu được sau khi trừ đi tất cả các chi phí hoạt động nhưng chưa trừ thuế. Đây là chỉ số quan trọng để đánh giá khả năng sinh lời thực sự của doanh nghiệp. Dựa vào số liệu này, các doanh nghiệp có thể đưa ra các quyết định như phân phối lợi nhuận, đầu tư mở rộng hoặc tái cấu trúc hoạt động.

Lợi nhuận trước thuế = Lợi nhuận hoạt động + Thu nhập khác - Chi phí khác - Lãi vay

4. Lợi nhuận sau thuế (lợi nhuận ròng)

Lợi nhuận sau thuế là phần lợi nhuận cuối cùng mà doanh nghiệp thu được sau khi trừ đi tất cả chi phí và thuế thu nhập doanh nghiệp. Đây là chỉ số quan trọng nhất để đánh giá hiệu quả tài chính tổng thể của một doanh nghiệp. Con số này cũng là căn cứ quan trọng để các nhà đầu tư, cổ đông hoặc ngân hàng đánh giá sức khỏe tài chính của doanh nghiệp, từ đó đưa ra quyết định hợp tác hoặc tài trợ vốn.

Lợi nhuận sau thuế = Lợi nhuận trước thuế - Thuế TNDN

 

 

5 chiến lược tối ưu lợi nhuận cho doanh nghiệp

Lợi nhuận không chỉ là mục tiêu mà còn là yếu tố sống còn của mỗi doanh nghiệp. Để tối ưu và thậm chí x2, x3 lợi nhuận, các doanh nghiệp cần triển khai toàn diện dựa trên nhiều chiến lược khác nhau

1. Tăng doanh thu

Tăng doanh thu là cách trực tiếp và dễ nhận thấy nhất để cải thiện lợi nhuận doanh nghiệp. Tuy nhiên để đạt được điều này, doanh nghiệp cần áp dụng các chiến lược hiệu quả bao gồm:

- Đa dạng hóa sản phẩm/dịch vụ: Phát triển các sản phẩm mới hoặc cải tiến sản phẩm hiện có để đáp ứng nhu cầu thị trường.

- Tăng giá trị đơn hàng trung bình: Doanh nghiệp có thể tạo các chương trình khuyến mãi như “mua thêm để được giảm giá” hoặc bán chéo sản phẩm (cross-selling). Một case study điển hình chính là Amazon đã tăng doanh thu lên tới 469 tỷ USD năm 2021 nhờ tập trung vào việc bán chéo (cross-selling) và cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng dựa trên dữ liệu.

2. Giảm chi phí

Cắt giảm bớt các loại chi phí mà không ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm hoặc dịch vụ là một trong chiến lược hiệu quả nhất để tăng lợi nhuận. Bạn có thể sử dụng các công cụ phân tích dữ liệu để xác định những chi phí lãng phí, từ đó:

- Tối ưu hóa quy trình sản xuất: Áp dụng công nghệ như tự động hóa hoặc AI để giảm thời gian và nguồn lực cần thiết.

- Đàm phán với nhà cung cấp: Đảm bảo giá mua nguyên liệu đầu vào hợp lý hơn hoặc tận dụng lợi ích từ việc mua hàng số lượng lớn.

- Kiểm soát chi phí vận hành: Cắt giảm các khoản chi không cần thiết như lãng phí năng lượng, chi phí marketing không hiệu quả.
 

 

3. Cải thiện hiệu quả sản xuất kinh doanh

Khi hiệu suất được nâng cao, doanh nghiệp có thể sản xuất nhiều hơn hoặc phục vụ nhiều khách hàng hơn với cùng nguồn lực, từ đó có thể tăng lợi nhuận đáng kể. Có thể cải thiện hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp bằng một trong những cách sau:

- Ứng dụng công nghệ: Sử dụng phần mềm quản lý doanh nghiệp (ERP) để giám sát và tối ưu hóa mọi khâu từ sản xuất đến phân phối. Một nghiên cứu từ McKinsey cho thấy việc áp dụng công nghệ trong sản xuất giúp tăng hiệu quả lên 20-30%, đồng thời giảm lãng phí đáng kể.

- Đào tạo nhân viên: Đảm bảo đội ngũ lao động có kỹ năng tốt để giảm thiểu sai sót và tăng hiệu suất làm việc.

- Đo lường hiệu suất thường xuyên: Sử dụng các chỉ số KPI để theo dõi và cải thiện hiệu quả hoạt động.

4. Mở rộng thị trường

Việc mở rộng thị trường là một chiến lược quan trọng giúp doanh nghiệp tăng cường khả năng tiếp cận khách hàng, khai thác các cơ hội tiêu thụ mới và giảm thiểu rủi ro khi phụ thuộc quá nhiều vào một thị trường duy nhất. Khi được thực hiện đúng cách, chiến lược này có thể tạo ra sự tăng trưởng doanh thu vượt bậc trong thời gian ngắn.

Điển hình áp dụng thành công chiến lược này chính là Coca-Cola, sau khi mở rộng thị trường qua châu Phi đã ghi nhận mức tăng trưởng doanh thu 14% năm 2022 nhờ tiếp cận hơn 1 tỷ người tiêu dùng tiềm năng. Dưới đây là một số phương pháp mở rộng thị trường bạn có thể tham khảo:

- Đa dạng hóa kênh phân phối: Việc kết hợp các kênh phân phối truyền thống với kênh thương mại điện tử giúp doanh nghiệp tiếp cận nhiều đối tượng khách hàng hơn, đặc biệt là những người thường xuyên mua sắm trực tuyến.

- Phát triển các dòng sản phẩm phù hợp với thị trường mới: Khi bước vào một thị trường mới, doanh nghiệp cần nghiên cứu và phát triển sản phẩm hoặc dịch vụ sao cho đáp ứng nhu cầu và sở thích đặc thù của người tiêu dùng tại đó. Ví dụ, McDonald’s đã điều chỉnh thực đơn tại Ấn Độ để phù hợp với văn hóa ăn chay phổ biến tại đây, từ đó đạt được thành công lớn.

- Hợp tác với đối tác địa phương: Việc hợp tác với các công ty địa phương giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận và thấu hiểu thị trường mục tiêu. Ngoài ra, đối tác bản địa có thể hỗ trợ trong việc xây dựng mạng lưới phân phối và chiến lược marketing phù hợp.
 

 

Tóm lại, tối ưu hóa lợi nhuận không chỉ là việc cải thiện một khía cạnh duy nhất mà cần sự kết hợp đồng bộ của nhiều chiến lược. Các doanh nghiệp cần tận dụng tối đa các yếu tố tăng doanh thu, giảm chi phí, cải thiện hiệu quả, mở rộng thị trường và đổi mới sản phẩm để thúc đẩy sự tăng trưởng vượt bậc trong lợi nhuận. Để có thể hiểu rõ từng chiến lược kinh doanh cụ thể, bạn có thể theo dõi Kiến Thức 24h để đọc thêm những bài viết khác!