Hít thở là một quá trình sinh lý giúp duy trì sự sống. Việc ngừng hít thở chỉ khoảng 5 phút sẽ để lại những di chứng nặng nề khó có thể hồi phục và nếu kéo dài quá 7 phút, nạn nhân sẽ bị tử vong. Do đó, việc nắm vững kỹ thuật, phương pháp hô hấp nhân tạo đúng cách sẽ giúp bạn duy trì sự sống đồng thời bảo vệ sức khỏe cho những người xung quanh nếu chẳng may gặp phải các tai nạn gây nghẹt thở, khó thở.
Mục lục bài viết
Hô hấp nhân tạo là gì?
Hô hấp nhân tạo hay còn gọi là hồi sức qua đường miệng là một hình thức “thông gió nhân tạo” - Công việc hỗ trợ và kích thích hô hấp bằng cách thông khí cho phổi, các cơ quan hô hấp ở bên ngoài hoặc ở nội bộ bên trong cơ thể. Có nhiều hình thức hô hấp nhân tạo và tất cả đều có một đặc điểm chung là giúp cung cấp không khí cho người khó thở hoặc không thể thở được.
Hô hấp nhân tạo là một kỹ năng sơ cứu cần thiết và quan trọng, được sử dụng riêng hoặc dùng kết hợp trong hầu hết các giao thức hồi sức tim, phổi (tổ hợp thao tác cấp cứu để đưa bệnh nhân thoát khỏi tình trạng nguy kịch).
Hô hấp nhân tạo có tác dụng gì?
Hít thở là một hoạt động cần thiết để duy trì sự sống. Việc hít thở giúp cung cấp đầy đủ oxy để các tế bào trong cơ thể hoạt động bình thường. Nếu do nguyên nhân nào đó mà một người bị khó thở hoặc không thể hít thở được, nguồn oxy bị gián đoạn sẽ làm cho các tế bào tê liệt và khiến nạn nhân tử vong.
Khi bị thiếu oxy, các tế bào thần kinh và não bộ sẽ là nơi đầu tiên bị ảnh hưởng. Ở 3 - 5 phút đầu tiên, các tế bào vẫn còn có thể được cứu chữa và hồi phục lại bình thường. Từ 5 - 7 phút, não sẽ bị tổn thương vĩnh viễn. Từ 6 - 8 phút, nạn nhân sẽ bị tử vong.
Do vậy khi gặp một người bị khó thở hoặc ngừng thở, việc đầu tiên cần phải làm là cung cấp đủ oxy cho cơ thể trong khoảng 3 - 5 phút đầu tiên. Bởi nếu kéo dài quá lâu, dù có thể cứu sống được nạn nhân thì vẫn sẽ để lại những di chứng cực kỳ nghiêm trọng như liệt một phần hoặc liệt toàn thân, gặp vấn đề về thần kinh hay phải sống đời sống thực vật vĩnh viễn. Bởi lúc này não bộ đã bị tổn thương và gần như không thể phục hồi lại bình thường.
Từ đó, các giao thức hồi sức tim phổi nói chung hay hô hấp nhân tạo nói riêng đã ra đời. Khi tiến hành hô hấp nhân tạo, người sơ cứu sẽ đẩy không khí vào phổi nạn nhân thông qua đường miệng hoặc mũi, giúp bổ sung thêm oxy để duy trì khả năng hoạt động của các tế bào và giữ cho nạn nhân không tử vong hoặc bị tổn thương não bộ.
Có mấy cách hô hấp nhân tạo?
Kể từ khi tổ chức sơ cấp cứu đầu tiên - Hội phục hồi những người bị chết đuối - được thành lập vào năm 1767 ở Amsterdam (Hà Lan), đã có khá nhiều phương pháp hô hấp nhân tạo được các bác sĩ nghiên cứu và đưa ra. Cụ thể như:
► Hô hấp nhân tạo “Miệng đối miệng”: Hay còn gọi là hà hơi thổi ngạt, đây là phương pháp sơ khai nhất, được áp dụng đầu tiên trong sơ cấp cứu.
► Phương pháp Silvester: Được bác sĩ HR Silvester đưa ra vào thế kỷ thứ 19.
► Phương pháp Holger Nielsen: Hay còn gọi là phương pháp H.N, được mô tả trong ấn bản đầu tiên của Cẩm nang Hướng đạo sinh xuất bản tại Hoa Kỳ năm 1911.
► Phương pháp Katsu: Là một phần của kỹ thuật phục hồi Kappo thường được sử dụng trong các môn võ thuật như Judo hay Danzan Ryu ở Nhật Bản.
Các trường hợp cần sử dụng hô hấp nhân tạo
Hô hấp nhân tạo được sử dụng để sơ cấp cứu cho những trường hợp mà nạn nhân khó thở hoặc không thể thở được, hoạt động hô hấp bị ngừng hoàn toàn, nạn nhân nằm yên, không cử động, sắc mặt trắng nhợt hoặc tím tái. Cụ thể hơn, hô hấp nhân tạo được sử dụng trong các trường hợp sau:
- Ngạt thở do ngạt nước, chết đuối.
- Ngừng thở do gặp phải các loại tai nạn khác như: điện giật, ngủ trong không gian kín,….
- Ngạt thở do bị vùi lấp dưới đất, cát hoặc bị đất, cát che kín mũi, miệng.
- Ngạt thở do hít phải các loại khí gas, khí độc,….
- Ngạt thở do bị tắc đường hô hấp trên (bị bóp cổ; bị tắc thở do dị vật, đờm, dãi, máu, chất nôn;…).
Phương pháp hô hấp nhân tạo đúng kỹ thuật
1. Phương pháp hô hấp “miệng đối miệng”:
- Đặt người bị nạn nằm ngửa, người tiến hành sơ cứu ngồi quỳ bên trái, ngang vai nạn nhân. Kéo cho đầu nạn nhân ngửa ra sau một cách tối đa. Nếu cần thiết có thể kê một chiếc gối ở dưới gáy.
- Khai thông đường thở cho người bị nạn (dùng tay móc hết đờm, dãi, máu hoặc dị vật trong miệng ra ngoài).
- Dùng tay phải bóp nhẹ hai cánh mũi, tay trái đẩy cằm của nạn nhân để miệng há ra thật to.
- Đặt một miếng gạc hoặc vải mỏng, sạch lên miệng nạn nhân (nếu có điều kiện và muốn đảm bảo vệ sinh, hạn chế lây bệnh).
- Hít một hơi thật sâu rồi kề miệng mình sát miệng nạn nhân và thổi vào thật mạnh.
- Lặp lại bước này từ 12 - 16 lần/phút.
- Khi tiến hành cần theo dõi kỹ xem lồng ngực nạn nhân có phồng lên rồi xẹp xuống hay không. Nếu không thấy hiện tượng trên tức là có thể đã thổi hơi vào dạ dày. Lúc này sẽ cần phải điều chỉnh lại cho nạn nhân ngửa cổ ra sau một cách tối đa.
- Trong một số trường hợp như: phần hàm - mặt của nạn nhân có thương tích không thể mở ra được, thực hiện hô hấp nhân tạo ở trong nước, không thể khai thông đường thở ở mồm, người sơ cứu có thể tiến hành thổi vào mũi hoặc dùng một ống đặc biệt thổi vào mồm nạn nhân.
2. Phương pháp Silvester:
- Đặt nạn nhân nằm ngửa, người cấp cứu ngồi ở phía đầu của nạn nhân.
- Cầm cánh tay nâng lên phía đầu để giúp người bị nạn hít vào.
- Ép hai cánh tay vào nhau và đẩy mạnh, sát về phía ngực để giúp người bị nạn thở ra.
- Thực hiện lặp lại hai bước trên 16 lần mỗi phút.
3. Phương pháp Holger Nielsen:
- Đặt người bị nạn nằm sấp, Đầu gối lên hai mu bàn tay. Người cấp cứu ngồi ở phía đầu của nạn nhân.
- Đẩy hai khuỷu tay của người bị nạn lên cao.
- Ấn mạnh vào lưng của nạn nhân.
- Lặp lại hai bước trên 16 lần mỗi phút.
Đến giữa thế kỷ 20, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra hô hấp nhân tạo “Miệng đối miệng” là cách đơn giản và hiệu quả hơn cả. Do đó, cộng đồng y tế hiện nay đã và đang thúc đẩy việc sử dụng rộng rãi giải pháp này để sơ cứu trên toàn thế giới.
Trên đây là một số thông tin về phương pháp hô hấp nhân tạo đúng cách mà Kiến Thức 24h muốn chia sẻ đến bạn đọc. Khi gặp nạn, cứ mỗi phút việc sơ cứu bị chậm trễ là nạn nhân lại tiến gần hơn tới tử vong hoặc nhẹ hơn cũng là tình trạng thương tật nghiêm trọng vĩnh viễn. Hi vọng sau khi tham khảo bài viết này, các bạn đã biết cách hô hấp nhân tạo đúng kỹ thuật, giúp bảo vệ mạng sống và sức khỏe cho những người xung quanh nếu chẳng may gặp phải một số tai nạn nghiêm trọng.
