Theo sự phổ biến rộng rãi của bóng đá, các biến thể của “môn thể thao vua” cũng dần hình thành và được đón nhận, ưa thích ở nhiều nơi trên thế giới. Trong số các loại hình bóng đá biến thể này, có thể nói futsal là môn thể thao phổ biến nhất, được chơi ở nhiều quốc gia trong đó có Việt Nam. Vậy bạn có biết futsal là môn thể thao gì cũng như lịch sử ra đời, hình thành và phát triển của nó là như thế nào hay không?
Mục lục bài viết
Futsal là môn thể thao gì?
Môn thể thao Futsal, hay còn gọi là fútsal hoặc footsal, là một biến thể của môn bóng đá. Môn thể thao này chơi trên mặt sân cứng, có kích thước nhỏ hơn so với sân bóng đá thông thường và chủ yếu được chơi ở trong nhà. Futsal có thể coi là một phiên bản của bóng đá mini.
Tương tự như bóng đá thông thường, một trận đấu futsal vẫn sẽ diễn ra giữa hai đội bóng. Tuy nhiên, điểm khác biệt lớn nhất là mỗi đội khi thi đấu chỉ gồm 05 cầu thủ đồng thời một trong số đó phải là thủ môn. Bên cạnh đó, số lượng cầu thủ được thay thế là không giới hạn. Ngoài ra, quả bóng dùng khi chơi futsal sẽ có kích thước nhỏ hơn, cứng hơn và nặng hơn so với quả bóng dùng trong môn bóng đá thông thường.
Nguồn gốc hình thành của từ futsal?
Từ futsal bắt nguồn từ tiếng Tây Ban Nha fútbol sala hay fútbol de salon hoặc từ tiếng Bồ Đào Nha futebol de salão. Các thuật ngữ này đều có nghĩa là “bóng đá trong nhà”. Việc đặt tên bắt nguồn từ quá trình tranh chấp quyền quản lý môn thể thao này giữa FIFA (Liên đoàn bóng đá thế giới) và FIFUSA (Liên đoàn Futsal quốc tế). FIFA đặt tên môn thể thao này là fútbol do đó FIFUSA, để tạo ra sự khác biệt, đã đăng ký từ futsal vào năm 1985. Sau khi cái tên này được sử dụng trong giải vô địch thế giới tổ chức ở Madrid vào năm 1985, các tổ chức khác, trong đó có FIFA, cũng bắt đầu công nhận và sử dụng từ futsal cho môn thể thao bóng đá mini 5 người trong nhà.
Lịch sử hình thành và phát triển của môn futsal
Môn thể thao futsal ra đời lần đầu tiên vào năm 1930 khi Juan Carlos Ceriani, một giáo viên ở Montevideo, Uruguay, có ý định tạo ra môn thể thao để giải trí tại một cơ sở của Hiệp hội Thanh niên Cơ Đốc YMCA. Môn thể thao này dựa trên cơ sở của bóng đá, vốn đang rất thịnh hành ở Uruguay sau khi quốc gia này giành chức vô địch World Cup năm 1930 cũng như huy chương vàng trong hai Thế vận hội mùa hè năm 1924 và 1928. Bên cạnh đó, ông còn thiết kế môn thể thao này để chơi trên sân bóng rổ. Và thế là môn bóng đá futsal chính thức ra đời.
Để lập ra quy tắc cho futsal, Ceriani đã sử dụng nguyên tắc của một số môn thể thao khác bao gồm: nguyên tắc cơ bản nhất của bóng đá (chơi bóng bằng tất cả các bộ phận của cơ thể trừ tay), số lượng người chơi và thời lượng người chơi của bóng rổ (5 người chơi trong 40 phút), quy tắc về thủ môn của môn bóng nước, kích thước sân và khung thành của môn bóng ném.
Với những ưu điểm nổi bật như: cách chơi đơn giản, dễ dàng, phù hợp với tất cả mọi người; có thể chơi ở mọi điều kiện thời tiết và ở mọi thời điểm trong năm, YMCA đã dễ dàng truyền bá môn thể thao này một cách nhanh chóng trên khắp khu vực Nam Mỹ.
Ban đầu, các luật lệ của futsal vẫn chưa có sự thống nhất cụ thể. Đến năm 1956, Habib Maphuz và Luiz Gonzaga đã sửa đổi một số quy tắc của futsal để những người cao tuổi trong YMCA ở Brazil có thể thi đấu được. Sau đó Gonzaga viết cuốn sách "Quy tắc của Futsal" và nó được thông qua ở cấp độ quốc tế.
Năm 1965, Liên đoàn Futsal Nam Mỹ (Confederación Sudamericana de Fútbol de Salón) được thành lập bao gồm các quốc gia Uruguay, Paraguay, Peru, Argentina và Brazil. Ngay sau đó, một giải đấu Futsal quốc tế đã được tổ chức và thu hút rất nhiều sự chú ý của giới truyền thông Nam Mỹ.
Môn thể thao bắt đầu lan rộng khắp Nam Mỹ và sự phổ biến của nó đòi hỏi hình thành một cơ quan quản lý riêng. Do đó vào năm 1971, Liên đoàn Futsal quốc tế FIFUSA (Federación Internacional de Fútbol de Salón) chính thức ra đời.
Giải vô địch futsal thế giới đầu tiên được tổ chức vào năm 1982 tại Sao Paulo, Brazil và đội tuyển chủ nhà đã giành chức vô địch sau chiến thắng trước Paraguay.
Sau đó, FIFUSA đã bắt đầu làm việc để mang sự kiện lớn này tới châu Âu. Và Giải vô địch futsal thế giới lần thứ 2 đã được tổ chức tại thủ đô Madrid của Tây Ban Nha vào năm 1985, nơi đội tuyển Brazil tiếp tục giành được chức vô địch. Sự kiện này thu được thành công to lớn khi nhận về nhiều phản hồi tích cực từ phía khán giả.
Cũng trong năm 1985, FIFA quyết định mở rộng ảnh hưởng của mình và do đó đã muốn thống nhất với FIFUSA. Tuy nhiên cuộc bỏ phiếu hợp nhất hai tổ chức lại cho kết quả không như mong muốn. Và từ đó hai tổ chức quyết định sẽ phát triển riêng môn thể thao này.
Vào ngày 2 tháng 5 năm 1990, Brazil quyết định rời khỏi FIFUSA. Sau đó đến ngày 25 tháng 9 năm 1990, các quốc gia Paraguay, Colombia, Mexico, Argentina, Venezuela, Costa Rica, Puerto Rico, Bolivia, Ecuador, Canada đã quyết định thành lập PANAFUTSAL (Confederación Panamericana de Futbol de Salon).
Vào năm 2000, một hội nghị giữa các thành viên của PANAFUTSAL và FIFA được tiến hành để giải quyết tranh chấp giữa hai tổ chức. Một Nghị định thư đã được ký kết nhưng lại không có một hành động cụ thể nào. Trước tình hình đó, FIFA tiếp tục phát triển và quảng bá phiên bản futsal của riêng mình. Còn PANAFUTSAL quyết định tạo ra một tổ chức mới để phát triển futsal trên toàn thế giới. Điều này đã dẫn đến việc Hiệp hội futsal Thế giới AMF (Asociación Mundial de Fútsal) được thành lập vào năm 2002. Quy mô của AMF đang bao gồm 58 liên đoàn quốc gia và 7 liên đoàn lục địa.
Hiện nay, cả AMF và FIFA đều đang quản lý, phát triển và quảng bá futsal với hệ thống của riêng mình. Hai cơ quan chủ quản này cũng tổ chức các giải đấu hoàn toàn riêng biệt với nhau.
Tuyển futsal quốc gia Việt Nam là đội đại diện cho thể thao Việt Nam khi tham dự vào các giải đấu futsal quốc tế. Đội được điều hành bởi Liên đoàn Bóng đá Việt Nam, một thành viên của Liên đoàn Bóng đá Thế giới và do đó cũng tham dự vào các giải đấu do FIFA tổ chức.
Trên đây là một số thông tin mà Kiến Thức 24h muốn chia sẻ về vấn đề futsal là môn thể thao gì cũng như nguồn gốc và quá trình phát triển của futsal như thế nào. Đặc biệt phù hợp với năng lực và thể chất của người dân Việt Nam lại không yêu cầu quá nhiều về cơ sở vật chất nên futsal đang ngày càng trở nên phổ biến và được ưa thích ở nhiều nơi. Bên cạnh đó, tuyển futsal quốc gia Việt Nam cũng vừa làm nên điều kỳ tích khi lần đầu tiên góp mặt trong Giải vô địch futsal thế giới năm 2016. Vì thế chúng ta có quyền hy vọng vào một tương lai không xa, bóng đá futsal sẽ trở thành một trong những bộ môn thể thao chủ chốt, đem vinh quang về cho Tổ quốc trong các giải đấu lớn mang tầm cỡ thế giới.
