Ngày nay, tủ lạnh là một trong những thiết bị điện gần như không thể thiếu ở mỗi gia đình. Việc giữ cho các loại thực phẩm và món ăn không bị hư hỏng, ôi thiu hay ẩm mốc sẽ giúp tiết kiệm rất nhiều chi phí cũng như công sức cho những người nội trợ. Mang lại những lợi ích to lớn nhưng vẫn có nhiều người dùng thắc mắc không biết ai là người phát minh ra tủ lạnh? Nó được chế tạo ra lần đầu tiên vào năm nào và ở đâu?
Ngay từ những năm 1.100 trước Công Nguyên, các xã hội cổ đại ở Trung Quốc, Do Thái, Hy Lạp và La Mã đã thu hoạch băng, tuyết đồng thời đặt chúng trong các hầm đá hay các hố cách nhiệt giống như một kho lạnh. Tuy nhiên, chúng chỉ được dùng để làm đồ uống chứ chưa thực sự ứng dụng vào việc bảo quản thực phẩm. Có thể đến năm 400 trước Công Nguyên, những người Ba Tư mới bắt đầu sử dụng kho lạnh để bảo quản thức ăn. Đây chính là những chiếc tủ lạnh tự nhiên đầu tiên.
Lịch sử của tủ lạnh nhân tạo có thể bắt đầu từ năm 1755, khi giáo sư người Scotland William Cullen thiết kế ra hệ thống làm lạnh đầu tiên. Ông dùng một chiếc bơm để hút hết không khí từ bình chứa diethyl ether (còn gọi là ete, cồn hoặc rượu - là một chất lỏng dễ bay hơi) rồi đun nóng nó. Sau khi chất lỏng bay hơi, nó sẽ hấp thụ nhiệt độ từ môi trường xung quanh để hóa lỏng trở lại. Cách làm này đã tạo ra được một ít băng đá tuy nhiên nó gần như không có ứng dụng thực tế ở thời điểm này.
Vào năm 1805, nhà phát minh người Mỹ Oliver Evans đã mô tả một chu kỳ làm lạnh khép kín bằng cách nén ete. Vào năm 1820, nhà khoa học người Mỹ Michael Faraday phát minh ra cách hóa lỏng amoniac cũng như các loại khí khác bằng áp suất cao và nhiệt độ thấp.
Và đến năm 1835, Jacob Perkins, nhà vật lý, phát minh và đồng thời là kỹ sư cơ khí người Mỹ đã được coi là “cha đẻ của tủ lạnh” với bằng sáng chế GB 6662/1835 về “Thiết bị và phương tiện sản xuất đá trong chất lỏng làm mát”. Đây là một hệ thống làm lạnh khép kín sử dụng chu kỳ nén của Oliver Evans. Mặc dù nó hoạt động khá hiệu quả nhưng vẫn không đem lại nhiều lợi ích về mặt thương mại. Và trong một vài năm sau đó, nhiều người đã nỗ lực để sản xuất ra một thiết bị có khả năng làm lạnh với ứng dụng thực tế cao song tất cả đều thất bại.
Năm 1851, hệ thống máy nén lạnh đầu tiên được xây dựng bởi James Harrison, một nhà báo gốc Anh di cư sang Úc. Năm 1854, ông bắt đầu giới thiệu sản phẩm của mình cho các nhà máy bia cũng như cơ sở chế biến thịt thời đó và thu được một số thành công nhất định.
Đến năm 1859, kỹ sư người Pháp Ferdinand Carré tạo ra hệ thống làm lạnh hấp thu khí đầu tiên sử dụng khí amoniac hòa tan trong nước. Ông được cấp bằng sáng chế vào năm 1860.
Năm 1876, giáo sư kỹ thuật Carl von Linde tại đại học Công nghệ Munich ở Đức đã được cấp bằng sáng chế về phương pháp cải tiến khí hóa lỏng. Quá trình của ông sử dụng các loại khí như amoniac, sulfur dioxide, methyl chloride để làm chất làm lạnh và chúng được sử dụng rộng rãi đến tận cuối những năm 1920.
Năm 1913, chiếc tủ lạnh gia dụng đầu tiên ra đời do Fred W. Wolf ở thành phố Fort Wayne thuộc tiểu bang Indiana, Hoa Kỳ phát minh. Tuy nhiên trong thời gian này, tủ lạnh gia dụng vẫn còn rất cồng kềnh và do đó yêu cầu phải lắp đặt các bộ phận cơ khí, động cơ, máy nén ở một căn phòng riêng, chỉ có hộp lạnh là được đặt trong nhà bếp.
Đến năm 1916, Alfred Mellowes đã chế tạo ra được một chiếc tủ lạnh khép kín với máy nén có thể đặt ở dưới đáy tủ.
Vào năm 1927, công ty General Electric của Anh chính thức giới thiệu sản phẩm “Monitor - Top”, mẫu tủ lạnh gia dụng đầu tiên được sử dụng rộng rãi với hệ thống máy nén được lắp đặt phía trên tủ. Khoảng một triệu sản phẩm loại này đã được sản xuất. Tuy nhiên, “Monitor - Top” không phổ biến và tồn tại được lâu bởi chúng sử dụng khí làm lạnh là sulfur dioxide và methyl formate - hai loại khí cực kỳ nguy hiểm đối với người dùng.
Vào cuối những năm 1920, sự ra đời của Freon - loại khí làm lạnh an toàn hơn nhiều so với các chất làm lạnh trước đây đã giúp mở rộng thị trường tủ lạnh. Những chiếc tủ lạnh gia dụng dần trở nên phổ biến hơn trong những năm 1940 và chỉ tạm ngừng sản xuất do Thế chiến thứ 2.
Vào những năm 50 - 60 của thế kỷ 20, những kỹ thuật mới như làm đá tự động và rã đông tự động bắt đầu được phát triển, ứng dụng cho tủ lạnh. Khả năng hoạt động của tủ lạnh cũng trở nên hiệu quả hơn vào những năm 70 - 80 của thế kỷ 20 mặc dù trong khoảng thời gian này các vấn đề về môi trường đã dẫn đến những nghị định hạn chế hay cấm hẳn việc sử dụng Freon.
Hiện nay, những chiếc tủ lạnh đã được phát triển, cải tiến để trở nên hiện đại hơn rất nhiều. Chúng có thêm các tính năng mới như tự động rã đông, cảnh báo mất điện, hiển thị nhiệt độ tối đa của tủ khi mất điện, trang bị hệ thống lọc nước,….
Trên đây là một số thông tin về nguồn gốc ra đời của tủ lạnh cũng như ai là người đã phát minh ra nó. Theo sự phát triển nhanh chóng của khoa học - kỹ thuật, những chiếc tủ lạnh do đó cũng liên tục được cải tiến với nhiều tính năng hiện đại, dần dần trở thành một thiết bị quen thuộc, hữu ích và gần như không thể thiếu ở hầu hết mọi gia đình.
